انواع نسبت های نقدینگی

نسبت جاری (Current Ratio)

 یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحلیل مالی است که برای ارزیابی توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود به کار می‌رود. این نسبت با تقسیم دارایی‌های جاری بر بدهی‌های جاری محاسبه می‌شود و نشان‌دهنده میزان دارایی‌های نقدشونده شرکت نسبت به تعهدات کوتاه‌مدت آن است.

فرمول نسبت جاری:

نسبت جاری=دارایی‌های جاری / بدهی‌های جاری

نحوه استفاده از نسبت جاری در تحلیل مالی

ارزیابی نقدینگی شرکت

نسبت جاری  : > 1 اگر نسبت جاری بیشتر از 1 باشد، به این معناست که دارایی‌های جاری شرکت بیشتر از بدهی‌های جاری آن است. این نشان‌دهنده این است که شرکت به طور کلی توانایی پرداخت تعهدات کوتاه‌مدت خود را دارد.

نسبت جاری  : 1= نسبت جاری برابر با 1 نشان می‌دهد که دارایی‌های جاری شرکت دقیقاً برابر با بدهی‌های جاری آن است. این ممکن است نشان‌دهنده این باشد که شرکت به سختی می‌تواند تعهدات خود را پرداخت کند.

نسبت جاری  < 1  : اگر نسبت جاری کمتر از 1 باشد، نشان‌دهنده این است که دارایی‌های جاری شرکت کمتر از بدهی‌های جاری آن است. این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات نقدینگی و خطر ناتوانی در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت باشد.

مقایسه با استانداردهای صنعت

تحلیل‌گران معمولاً نسبت جاری شرکت را با میانگین صنعت یا رقبا مقایسه می‌کنند. اگر نسبت جاری یک شرکت به طور قابل توجهی کمتر از استاندارد صنعت باشد، ممکن است نشان‌دهنده ضعف در مدیریت نقدینگی یا نیاز به تغییر در استراتژی مالی باشد.

بررسی روند نسبت جاری

بررسی تغییرات نسبت جاری در طول زمان می‌تواند به تحلیل‌گران کمک کند تا بفهمند که آیا وضعیت نقدینگی شرکت در حال بهبود یا بدتر شدن است. یک کاهش مداوم در نسبت جاری ممکن است نشان‌دهنده مشکلات مالی باشد که نیاز به توجه فوری دارد.

استفاده در ارزیابی ریسک سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاران از نسبت جاری برای ارزیابی ریسک سرمایه‌گذاری در یک شرکت استفاده می‌کنند. شرکت‌هایی با نسبت جاری پایین‌تر ممکن است ریسک بیشتری برای عدم توانایی پرداخت بدهی‌های خود داشته باشند که این موضوع می‌تواند بر قیمت سهام و اعتماد سرمایه‌گذاران تأثیر منفی بگذارد.

مثال عملی نسبت جاری

مثال اول :

نسبت جاری شرکت همکاران سیستم  سال 1402

CR =  27634356 / 11832553 = 2.33     

این شرکت در تامین مالی تعهدات خود در وضعیت مناسبی قرار دارد.

    مثال دوم:                      

فرض کنید دو شرکت A و B هر کدام دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری متفاوتی دارند:

شرکت A :

دارایی‌های جاری: ۱۰۰۰ میلیون تومان

بدهی‌های جاری: ۵۰۰ میلیون تومان

نسبت جاری:
1000/500=2

شرکت B :

دارایی‌های جاری: ۳۰۰ میلیون تومان

بدهی‌های جاری: ۴۰۰ میلیون تومان

نسبت جاری:
300/400=0.75

تحلیل

شرکت A نسبت جاری ۲ دارد، به این معنا که دارایی‌های جاری آن دو برابر بدهی‌های جاری است، بنابراین در موقعیت مالی قوی‌تری برای پرداخت تعهدات کوتاه‌مدت خود قرار دارد.

شرکت B نسبت جاری ۰.۷۵ دارد که نشان می‌دهد دارایی‌های جاری آن کمتر از بدهی‌های جاری است. این شرکت ممکن است در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود دچار مشکل شود.

با توجه به این تحلیل، سرمایه‌گذاران ممکن است شرکت A را به دلیل وضعیت مالی مطمئن‌تر و توانایی بیشتر در مدیریت نقدینگی، به عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری بهتر در نظر بگیرند.

  نسبت آنی (Quick Ratio)

 که به عنوان نسبت سریع نیز شناخته می‌شود، یکی از نسبت‌های نقدینگی مهم است که به تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند توانایی یک شرکت را در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود بدون اتکا به فروش موجودی‌ها ارزیابی کنند.

فرمول نسبت آنی:

نسبت آنی= (دارایی‌های جاری−موجودی‌ها) / بدهی‌های جاری

نحوه استفاده از نسبت آنی در تحلیل مالی

ارزیابی نقدینگی واقعی‌تر

نسبت آنی دقیق‌تر از نسبت جاری وضعیت نقدینگی شرکت را نشان می‌دهد، زیرا موجودی کالا را که ممکن است به سرعت به وجه نقد تبدیل نشود، از محاسبات حذف می‌کند. به همین دلیل، این نسبت نشان می‌دهد که شرکت تا چه حد بدون فروش موجودی‌های خود قادر به پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت است.

بررسی توانایی پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت

نسبت آنی : > 1 اگر نسبت آنی بزرگ‌تر از 1 باشد، این نشان می‌دهد که شرکت بدون نیاز به فروش موجودی‌ها، توانایی پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود را دارد. این وضعیت نقدینگی مناسب و کم‌ریسکی را نشان می‌دهد.

نسبت آنی = 1 : نسبت آنی برابر با 1 نشان می‌دهد که دارایی‌های سریع (وجوه نقد و حساب‌های دریافتنی) شرکت دقیقاً برابر با بدهی‌های جاری آن است. این می‌تواند به معنای مرز میان نقدینگی کافی و ناکافی باشد.

نسبت آنی : < 1 اگر نسبت آنی کمتر از 1 باشد، این نشان می‌دهد که شرکت ممکن است برای پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود به مشکل برخورد کند، مگر اینکه بتواند موجودی‌های خود را سریعاً به فروش برساند.

مقایسه با رقبا و استانداردهای صنعتی

نسبت آنی شرکت معمولاً با میانگین صنعتی یا نسبت‌های مشابه از رقبا مقایسه می‌شود. اگر نسبت آنی یک شرکت به طور قابل توجهی کمتر از میانگین صنعت باشد، ممکن است نشان‌دهنده مشکلات نقدینگی یا مدیریت ضعیف دارایی‌ها باشد.

تحلیل روند نسبت آنی

تحلیل‌گران معمولاً تغییرات نسبت آنی را در طول زمان بررسی می‌کنند تا ببینند آیا شرکت در حال بهبود نقدینگی است یا خیر. کاهش مداوم نسبت آنی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات نقدینگی باشد.

ارزیابی ریسک

سرمایه‌گذاران و وام‌دهندگان از نسبت آنی برای ارزیابی ریسک مالی یک شرکت استفاده می‌کنند. شرکت‌هایی با نسبت آنی پایین ممکن است ریسک بالاتری برای ناتوانی در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت داشته باشند، که می‌تواند بر تصمیمات سرمایه‌گذاری یا اعطای وام تأثیر بگذارد.

مثال عملی نسبت آنی

فرض کنید دو شرکت C و D دارای اطلاعات مالی زیر هستند:

شرکت C :

دارایی‌های جاری: ۵۰۰ میلیون تومان

موجودی کالا: ۲۰۰ میلیون تومان

بدهی‌های جاری: ۳۰۰ میلیون تومان

نسبت آنی: نسبت آنی=( 200-500)/ 300=1

شرکت D :

دارایی‌های جاری: ۴۰۰ میلیون تومان

موجودی کالا: ۲۰۰ میلیون تومان

بدهی‌های جاری: ۵۰۰ میلیون تومان

نسبت آنی: نسبت آنی= ( 200-400) /500= 0.4

تحلیل

شرکت C نسبت آنی 1 دارد که نشان می‌دهد این شرکت به اندازه کافی دارایی‌های سریع برای پوشش بدهی‌های کوتاه‌مدت خود بدون نیاز به فروش موجودی دارد.

شرکت D نسبت آنی 0.4 دارد که نشان می‌دهد دارایی‌های سریع آن به مراتب کمتر از بدهی‌های جاری است. این وضعیت می‌تواند خطرناک باشد، زیرا شرکت ممکن است برای پرداخت تعهدات کوتاه‌مدت خود به مشکل بربخورد.

در این مثال، تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران احتمالاً شرکت C را به دلیل وضعیت نقدینگی بهتر، کمتر پرریسک‌تر ارزیابی می‌کنند

 نسبت وجه نقد (Cash Ratio)

 یک نسبت نقدینگی بسیار محافظه‌کارانه است که نشان‌دهنده توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود تنها با استفاده از وجه نقد و معادل‌های نقدی (مانند اوراق بهادار کوتاه‌مدت) است. این نسبت به تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا میزان انعطاف‌پذیری مالی شرکت را ارزیابی کنند، به ویژه در شرایطی که ممکن است شرکت نیاز به پرداخت فوری بدهی‌های خود داشته باشد.

فرمول نسبت وجه نقد:

نسبت وجه نقد=وجه نقد و معادل‌های نقدی / بدهی‌های جاری

کاربرد نسبت وجه نقد در تحلیل مالی

ارزیابی نقدینگی سریع

نسبت وجه نقد، سریع‌ترین نقدینگی ممکن را ارزیابی می‌کند زیرا فقط وجه نقد و دارایی‌هایی که تقریباً بلافاصله به نقد تبدیل می‌شوند، در نظر گرفته می‌شود.

نسبت وجه نقد : > 1 نشان می‌دهد که شرکت به اندازه کافی وجه نقد در اختیار دارد تا بدهی‌های جاری خود را بلافاصله پرداخت کند. این معمولاً نشان‌دهنده وضعیت مالی بسیار قوی است.

نسبت وجه نقد : < 1 به این معناست که شرکت برای پرداخت بدهی‌های جاری خود ممکن است نیاز به فروش دارایی‌های دیگر یا تامین منابع مالی اضافی داشته باشد.

مقایسه با سایر نسبت‌های نقدینگی

نسبت وجه نقد معمولاً به همراه سایر نسبت‌های نقدینگی مانند نسبت جاری و نسبت آنی تحلیل می‌شود تا تصویر جامع‌تری از نقدینگی شرکت به دست آید.

در مقایسه با نسبت جاری و نسبت آنی، نسبت وجه نقد محافظه‌کارانه‌تر است و تنها آن دارایی‌هایی را در نظر می‌گیرد که سریعاً به پول نقد تبدیل می‌شوند.

تحلیل ریسک نقدینگی

شرکت‌هایی با نسبت وجه نقد پایین ممکن است در مواقع اضطراری یا بحران‌های اقتصادی دچار مشکلات نقدینگی شوند.

از طرف دیگر، نسبت وجه نقد بسیار بالا می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که شرکت پول نقد زیادی در دست دارد که ممکن است به درستی سرمایه‌گذاری نشده باشد. این می‌تواند به معنای فرصت‌های از دست رفته برای کسب سود باشد.

ارزیابی استراتژی مدیریت نقدینگی

این نسبت می‌تواند به تحلیل‌گران نشان دهد که شرکت چگونه دارایی‌های نقدی خود را مدیریت می‌کند.

شرکت‌هایی با نسبت وجه نقد پایین ممکن است به صورت تهاجمی‌تر در پروژه‌ها یا دارایی‌های بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند، در حالی که شرکت‌هایی با نسبت وجه نقد بالا ممکن است به دنبال حفظ نقدینگی بالا برای مقابله با نوسانات اقتصادی باشند.

استفاده در تحلیل وام‌دهندگان

وام‌دهندگان ممکن است از نسبت وجه نقد برای ارزیابی توانایی شرکت در بازپرداخت فوری بدهی‌های خود استفاده کنند. نسبت وجه نقد بالاتر، احتمال بازپرداخت به موقع بدهی‌ها را افزایش می‌دهد و ممکن است موجب جلب اعتماد وام‌دهندگان شود.

مثال عملی نسبت وجه نقد  

فرض کنید یک شرکت دارای ۱۰۰ میلیون تومان وجه نقد و معادل‌های نقدی و ۲۰۰ میلیون تومان بدهی‌های جاری باشد.

نسبت وجه نقد=۱۰۰/۲۰۰=۰.۵

تحلیل

نسبت وجه نقد 0.5 به این معناست که شرکت تنها 50% از بدهی‌های جاری خود را می‌تواند با استفاده از وجه نقد و معادل‌های نقدی پرداخت کند. اگرچه این نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری مالی محدودتری است، اما باید در نظر داشت که نسبت‌های نقدینگی دیگر نیز باید بررسی شوند تا تصویر کاملی از وضعیت مالی شرکت به دست آید.

اگر شرکتی به دلیل شرایط اقتصادی یا موقعیت‌های اضطراری نیاز به پرداخت سریع بدهی‌ها داشته باشد، این نسبت پایین ممکن است یک پرچم قرمز برای تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران باشد. از طرفی، اگر سایر نسبت‌های نقدینگی شرکت (مانند نسبت جاری و نسبت آنی) مناسب باشند، ممکن است این نسبت پایین وجه نقد به تنهایی نگران‌کننده نباشد.

برای تهیه داشبوردهای شاخص مالی میتوانید مشاوره رایگان دریافت نمایید